Jij hebt vast ook eens van de Nervus Vagus gehoord, toch? En dat die Nervus Vagus wonderen kan verrichten, mits die goed zijn werk kan doen. Dat kan ik alleen maar beamen. Maar wat is die Nervus vagus eigenlijk en waar zit die in je lichaam, waar is die goed voor en hoe kun je ervoor zorgen dat die zo goed mogelijk zijn belangrijke werk blijft uitvoeren?
Wiki zegt: De Nervus Vagus of zwervende zenuw is de tiende hersenzenuw (van de twaalf hersenzenuwen die we in totaal hebben). Hij wordt ook wel afgekort als N. X (nervus met Romeins cijfer 10).
De term ‘nervus’ betekent zenuw en ‘vagus’ betekent ‘dwalen’ in het Latijn. Dat is een toepasselijke naam aangezien het de langste hersenzenuw is die we hebben. Hij loopt van de hersenstam via o.a. de tong, keel, hart, longen, diafragma, lever, milt, darmen, alvleesklier en nieren naar de maag en darmen. Hij heeft dus te maken met veel belangrijke gebieden in het lichaam.
De Nervus Vagus heeft heel veel verschillende functies. Hij zendt zowel signalen naar de hersenen toe als van de hersenen af. Het wordt ook wel ‘de zenuw van emotie’ genoemd. Het speelt een rol in je gevoel van veiligheid en gronding. Bij optimaal functioneren van de zenuw, voel je je in balans en kun je goed omgaan met stress.
Sommige hersenzenuwen hebben vooral betrekking op het zenden van informatie van de zintuigen (zoals geluid en tast). Anderen hersenzenuwen hebben vooral betrekking op het controleren van spieren en de functie van klieren. De nervus vagus is een hersenzenuw die dit allemaal doet en is betrokken bij enorm veel functies in het lichaam. De zenuw is ook de belangrijkste zenuw van het parasympathische zenuwstelsel.
Waar zorgt de nervus vagus voor?
1. Sensorisch systeem
De nervus vagus heeft betrekking op de zintuigen. Dit is een sensorische functie. Dit betekent dat je dingen kunt voelen, bijvoorbeeld een aanraking op je huid.
2. Motorisch systeem
Hij zorgt voor beweging in de spieren.
3. Zenuwstelsel functie
De nervus vagus speelt een belangrijke rol in het parasympatisch zenuwstelsel. Dat betekent dat het bijdraagt aan onder andere:
- Verlaging van alertheid, bloeddruk
- Vertraging van de hartslag en ademhaling
- Stimulatie van de vertering
- Verlaging van angst, stress
- Vermindering van ontstekingen
Hersen-darm communicatie
Aangezien de zenuw tussen de hersenen naar de darmen loopt (en terug) speelt hij een belangrijke rol in de over-all communicatie. Er wordt ook weleens gesproken over de brein-darm as. Dit kun je zien als een brug die de hersen met de darmen verbindt.
80% van de communicatie van het lichaam gaat náár de hersenen, slechts 20% de andere kant op.
Een goede communicatie tussen hersenen en darmen is belangrijk om je intuïtie te kunnen voelen en volgen. Een verstoorde communicatie kan juist leiden tot klachten zoals prikkelbare darm.
Meer klachten die te herleiden zijn naar een minder vitale nervus vagus zijn:
- Hoofdpijn
- Rugpijn
- Pijn in de nek en schouders
- Slikproblemen
- Hese stem
- Bradycardie (trage hartfrequentie)
- Flauwvallen (vasovagale syncope)
- Spijsverteringsproblemen
- Chronische vermoeidheid
- Migraine
- Vergeetachtigheid
- Neerslachtigheid
- Laaggradige ontsteking
- Brandend maagzuur (reflux)
- Epilepsie
- Angst
- Depressie
- Burn-out
Vagale tonus
Als je meer over de nervus vagus opzoekt, kom je vanzelf de term vagale tonus tegen. Deze ‘tonus’, de spanningstoestand, wordt gemeten door de hartslag en ademhalingsfrequentie tegen elkaar uit te zetten. Een gezonde tonus van de nervus vagus geeft een iets snellere hartslag als je inademt en een iets langzamere als je uitademt.
Je hartslag gaat iets omhoog als je inademt en iets omlaag als je uitademt. Hoe groter het verschil tussen de hartslag bij inademing en de hartslag bij uitademing, hoe hoger je vagale tonus.
Een hoge vagale tonus betekent dat je na een stressvolle situatie snel weer kunt ontspannen. Dat wil je dus!
En wat nu?
Er is een weg terug naar een gezond werkende Nervus Vagus, en die is bijzonder simpel:
Manieren om de nervus vagus te stimuleren
Er zijn voor ernstige klachten zelfs medische procedures ontwikkeld waarbij de nervus vagus wordt gestimuleerd met elektrische pulsen. Maar gelukkig kan je ook een hele hoop zelf doen!
Als belangrijkste parasympatische zenuw van het zenuwstelsel is de nervus vagus vooral gebaat bij ontspanning. Goede manieren om de nervus vagus te stimuleren zijn dan ook yoga, meditatie, rustig dansen, ademhalingsoefeningen, zwemmen, een massage of wandelen in de natuur. Vermijd stressvolle activiteiten zoals een fikse sportinspanning of het kijken van een zenuwslopende film.
De onderstaande oefeningen dragen allemaal bij aan een hoge vagale tonus.
1. 4-7-8 Buikademhaling
Dit de meest simpele, effectieve manier om je systeem snel tot rust te brengen.
- Ga zitten of liggen in een comfortabele houding
- Leg twee handen losjes op je buik en adem naar je handen toe
- Voel hoe je handen omhoog komen en weer omlaag zakken bij iedere ademhaling
- Blijf je hierop focussen. Als je niks voelt, kun je een paar keer bewust met je buik een beetje meegeven omhoog en omlaag.
- Vertraag dan je ademhaling iets. Dus je ademt iets langer in en iets langer uit.
- Als dit goed gaat, ga je alleen je uitademing nog iets vertragen. Adem bijvoorbeeld 4 tellen in, hou je adem 7 tellen vast en adem in 8 tellen langzaam uit.
- Doe dit een aantal rondes en merk op wat het met je doet.
2. Massage
Je kunt de specifieke punten van je lichaam, waar de nervus vagus mee verbonden is, (laten) masseren. Onder andere je gezicht, je nek en hals, je hoofd, ribbenkast en buikspieren. De key is dit zacht uit te voeren
Je vindt hier een filmpje van hoe je dat kunt doen.
3. Zingen
Zingen, neuriën of bijvoorbeeld blokfluit spelen hebben een positief effect op de nervus vagus. Je kunt een mantra zingen, maar een slaapliedje of je favoriete hit werkt ook ;).
4. Dansen
Dansen activeert belangrijke gebieden in je hersenen en doet dat ook nog eens meer dan andere vormen van beweging. Met elke danspas zet je letterlijk een stap richting een betere werking van je Nervus Vagus. Een dansje na het ontwaken maakt je brein alert, laat stressvolle gevoelens van je afglijden, zorgt dat je je vrolijker voelt, houdt je brein jong en traint ook nog eens je motorische en cognitieve functies. Als je danst met een ander, bereik je het maximale. Dansen met andere mensen zorgt in het zoogdierenbrein voor een veel hogere aanmaak van knuffelhormoon oxytocine.
5. Meditatie
Stress hoeft niet altijd van buitenaf te komen, maar kan ook door jouw eigen gedachten getriggerd worden. Om deze reden is het dan ook zo belangrijk om goede controle te hebben over jouw denkpatronen. Meditatie kan hierbij helpen door je bewust te maken van je huidige mentale staat en je tijdelijk hiervan los te koppelen. Meditatie kent vele vormen en je kunt dan ook het beste meerdere manieren uitproberen om te kijken welke bij jou past. Weet je niet zo goed hoe je dit kunt doen, dan zou je gebruik kunnen maken van begeleide meditaties. Zo zijn er ook handige apps, zoals Headspace of Callm waarmee je korte begeleide meditaties kunt doen van al 5 minuten. Luister ook een snaar Calm Radio. Dit kun je dus op je drukke dag tussendoor doen om je hoofd leeg te maken en weer fris te kunnen denken.
6. Koud water
Was je gezicht en je hals/nek met koud water of, als je heel dapper bent, douche koud af. Misschien niet altijd even lekker, maar wel een snelle manier om de zenuw te stimuleren.
7. Breng je microbioom in balans
Vanwege de duidelijke link van Nervus Vagus tussen je hersenen en je darmen, is het heel belangrijk dat je darmen goed in balans zijn. Je kan dit doen door voeding te eten met voldoende antioxidanten en pre- en probiotica.
8. Heb lief en knuffel je suf
Hiermee stimuleer je het hormoon oxytocine, wat bijdraagt aan stimulatie van de nervus vagus. Ook (stijl)dansen geeft je een veel hogere aanmaak van knuffelhormoon oxytocine. Hierdoor voel je je simpelweg een stuk vrolijker, ontspannener en met anderen verbonden.
Meer weten over de nervus vagus?
Uit deze boeken heb ik veel wijsheid geput, echte aanraders voor als je meer over de Nervus Vagus te weten wilt komen.
Let erop dat je de zenuw niet gaat overstimuleren. Bij een overreactie (vasovagale syncope genoemd), gaan de hartslag en bloeddruk heel snel omlaag waardoor je flauw kunt vallen. Dit zal met bovenstaande oefeningen gelukkig niet heel snel gebeuren, maar het is wel goed om het in gedachten te houden.
Wil je meer weten over de keuzes die je hebt om niet je ziekte maar je gezondheid te onderzoeken en daarmee de regie over je eigen lichaam weer in eigen handen te nemen? Ik neem jou – en jouw gezondheid – serieus! Zonder bangmakerij. Met eerlijke informatie over waar je mee te maken hebt. En zónder onnodig veel extra of duur onderzoek/behandeling omdat het tóch wel door de verzekering betaald wordt!
Mail of app me via mijn website of plan een vrijblijvende belafspraak in.
Wil je ook elke zondagochtend een inspiratiemail?
In mijn praktijk in Zaltbommel kun je terecht voor leefstijlcoaching, lymfebehandeling en thermografische onderzoeken. Je kunt ook in weekends, op feestdagen en in avonden bij me terecht.
Voor thermografisch (borst)onderzoek kom ik ook op locatie bij praktijkhouders elders in Nederland en België.
Kijk in mijn agenda op deze pagina waar ik binnenkort kom. of neem contact met mij op via de whatsappknop op deze pagina.
Marielle van Tienen
Specialist Vrouwen- en Borstgezondheid, Therapeut Manuele Lymfedrainage, Lichaamsthermograaf bij Happy Healthcare
Biedt Manuele Lymfedrainage en Litteken Therapie, Thermografie, hulp bij hormoon- en voedingsproblemen en (leefstijl)advies om je (borst)gezondheid te optimaliseren.
