Kleefkruid ken je vast wel, tenminste, als je weleens van de gebaande paden loopt. De plant slingert zich met lange stelen vaak over de grond en blijft met zijn stekelhaartjes zo’n beetje aan álles vast blijft zitten wat het tegenkomt. Ook aan je handen, je kleren of je haren. Dat komt door de vele haakjes die aan de stengel en de vruchten van kleefkruid zitten. Het is de plant waar de inspiratie voor ons moderne klittenband vandaan komt.
Het zaad hecht zich zelfs aan je haren. Het wordt gezien als een lastig , hardnekkig en niet uit te roeien onkruid en dat is het ook, maar het is lekker en bovendien zeer gezond als groente en om thee van te zetten.
Kleefkruid (Galium aparine) is een plant uit de sterbladigenfamilie (Rubiaceae). Planten en vruchtjes blijven hangen in de vacht van dieren, waaronder vrijwel alle zoogdieren. Zo worden de vruchten over grote afstand verspreid.
De bladeren zijn boven het midden het breedst en eennervig. Ze staan in kransen van zeven bijeen. Ook de bladeren zijn voorzien van haakjes, maar minder dan de rest van de plant. De stengel is verdikt aan de toppen.
Als je kleefkruid kort hebt gekookt of geblancheerd, hecht het zich niet meer vast en is het ook niet meer kleverig. Het smaakt net als andijvie of witlof en met onder andere kaas zijn er erg lekkere gerechten mee te maken. Kleefkruid wordt ook wel Jan-kleef-aan, Klever, Klis, Navelzaad, Duivelsnaaigaren en Tongel genoemd.
Het bloeit van mei tot oktober. Kleefkruid heeft dan kleine onopvallende witte bloempjes. Deze bloempjes zijn 2 mm in doorsnee. Uit deze bloemen ontstaan kleine vruchtjes met vele haakjes eraan. De vruchten zitten twee aan twee en zijn 6-8 mm groot. Ze zijn paarsachtig of groen.
Voorkomen
Kleefkruid komt op veel plaatsen voor. Het kan zowel in de zon als in de schaduw groeien. Op een voedselrijke vochtige bodem vormt de soort matten waardoor andere planten op die plek geen kans meer krijgen. De plant groeit vaak tussen brandnetels, dovenetels en fluitenkruid.
Werkzame bestanddelen
De plant is rijk aan isoflavonen, glycosiden, fenolzuur, mineralen en kiezelzuur.
Waar is het goed voor?
Gelukkig heeft men ook het nut van kleefkruid ontdekt. In de geschiedenis moet er veelvuldig gebruik van gemaakt zijn. Kleefkruid is eetbaar, zowel rauw als gekookt, maar kent ook diverse medicinale eigenschappen.
Reinigend
Kleefkruid werd namelijk door vele kruidenkenners beschouwd als hét lymfeklierkruid die het lymfestelsel hielp reinigen. Bij de behandeling van aandoeningen waarbij het lymfestelsel was betrokken werd graag gebruik gemaakt van kleefkruid. (Opgezwollen lymfeklieren, amandelonsteking, oedeem, maar ook bij eczeem.) Men heeft ontdekt dat kleefkruid de kwaliteit van het bloed verbetert en dat het een vochtafdrijvende werking heeft.
Hoe schoner het lichaam, hoe beter het kan functioneren, dus hoe minder kans op lichaamsklachten. Vandaar dat men vroeger in de lente, wanneer de natuur vol staat met reinigende kruiden, het lichaam ging reinigen. Tegenwoordig “wachten” wij meestal totdat we ziek worden en gaan dan pas reinigen, maar voorkomen is natuurlijk beter dan genezen.
Je kunt thee van kleefkruid maken, maar ook kun je het kruid laten meetrekken in soep of versnipper het over een salade. Wanneer je het blad rauw wilt eten, doe dat dan in het voorjaar. Later in het jaar worden de bladeren stugger en kun je je verslikken in de taaie vezels. De zaadjes zijn ook eetbaar.
Bij klachten is het aan te raden een kuur met kleefkruid te volgen en meerdere keren per dag iets van kleefkruid te eten of drinken. Bij de betere drogist is een alcoholische oplossing (tinctuur) van het kruid te koop onder de Latijnse naam “Galium aparine”.
Verder medisch gebruik
Het verse sap van de blaadjes kan in een omslag tegen bloedende of zwerende wonden, blaren en kneuzingen gebruikt worden.
Kleefkruid werkt vochtdrijvend, bloedreinigend, is goed voor de huid, tegen acne, psoriasis, droog eczeem en ontstekingen van de huid, voor een snellere circulatie en stofwisseling, tegen constipatie en vocht vasthouden, dikke enkels, is eetlustopwekkend, ontstekingsremmend, bijvoorbeeld bij blaasontsteking, wond-helend en zweetdrijvend.
Waarschuwing 1
Ik ben er nog niet achter of ooit onderzocht is of de tinctuur van kleefkruid gecombineerd kan worden met synthetische medicatie. Neem het zekere voor het onzekere;
- gebruik geen kleefkruid als je bloedverdunners en/of plaspillen gebruikt. Kleefkruid heeft dezelfde werking, dus samen kan dat te veel van het goede worden.
- als je momenteel geneesmiddelen neemt, stop de inname ervan niet of vervang ze niet zonder eerst een arts te raadplegen.
- Ook bij zware aandoeningen, zwangerschap, zogen of kleine kinderen is het verstandig u eerst goed te laten informeren.
Waarschuwing 2
Verzamel nooit kleefkruid in de buurt of langs akkers met tarwe, rogge, haver of welk ander graan dan ook. Kleefkruid wordt daar erg zwaar bestreden en de middelen die daar voor gebruikt worden zijn niet zo gezond.
Kleefkruidthee
Je kunt bij mij (biologisch gekweekte) kleefkruidthee kopen. Deze bestaat uit versneden bovengrondse delen (stengel, blad, bloem, vrucht).
Wil je meer voeding- en leefstijladvies? Meld je hieronder dan aan voor mijn zondagochtend-inspiratiemail.
Marielle van Tienen
Specialist Vrouwen- en Borstgezondheid, Therapeut Manuele Lymfedrainage, Lichaamsthermograaf bij Happy Healthcare
Biedt Manuele Lymfedrainagetherapie, Thermografie en (leefstijl)advies om je (borst)gezondheid te optimaliseren en biedt hulp bij hormoon- en voedingsproblemen.