Omdat ik me als lymfetherapeut verdiept heb in littekentherapie, krijg ik vaak de vraag of een wond wel ‘normaal geneest’. Vooropgesteld; normaal bestaat niet. Ieder mens is anders en een wond ontstaat niet altijd hetzelfde (operatie, ongeluk/trauma, ontsteking, etc.), is niet even oud op de dag dat de wond ontstaat en -ook niet onbelangrijk- niet iedereen is even vitaal of volgt een gezonde en wondgenezingbevorderende leefstijl. Van nicotine, alcohol, medicatie en suikers is bekend dat dit de gezonde wondgenezing ernstig schaadt.
Wondgenezing verloopt wel volgens soortgelijke patronen en doorloopt de volgende fases: hemostase, inflammatie, proliferatie en hermodellering. Om goed te genezen moet een wond deze fasen in de juiste volgorde en tijdsperiode doorlopen, zonder onderbreking en met dezelfde, optimale intensiteit. Ik probeer het hier zo helder mogelijk uit te leggen al besef ik me dat het soms lastig is om technische termen te omzeilen.
Fitst things first: Met wat geluk bloedt een nieuwe wond flink. Dat is vaak even schrikken, maar tegelijkertijd een geweldig systeem om zo snel mogelijk zoveel mogelijk vuiligheid uit de wond te stuwen, zodat dit niet het lichaam inkruipt. Weg is weg.
1. Hemostase
Direct na het letsel
Functie: vorming bloedprop door aanmaak plateletcellen en vorming van bloedstollingseiwit (fibrine). Platelcellen (ook wel trombocyten genoemd) zijn kleine kleurloze celfragmenten die ons bloed laten klonteren en bloeding stoppen en voorkomen dat we doodbloeden na een letsel. Plateletcellen worden in beenmerg gemaakt.
Hemostase betekent letterlijk bloedstolling. Direct na het ontstaan van de wond, start deze fase. Bloedvaten trekken zich samen en er wordt een bloedstolsel (fibrineprop) gevormd. Hierin -en het omliggende weefsel- komen boodschapper-cellen (cytokinen) en groeifactoren vrij. Deze groeifactoren stimuleren de groei van epitheelcellen en zorgen dat er een ontstekingsreactie ontstaat die de start van de daadwerkelijke wondgenezing en weefselherstel inluidt.
2. Inflammatie
Dag 1-4
Functie: opruimen schadelijke deeltjes, bacteriën en dode of stervende cellen
Wanneer de bloeding eenmaal onder controle is, verplaatsen de ontstekingscellen zich naar de wond zelf. In de wond en het omringende weefsel komen nu achtereenvolgens neutrofielen (witte bloedcellen), macrofagen (vreet dode en beschadigde cellen op en scheidt ze uit in het lymfevocht) en lymfocyten (immuunhelpercellen). De neutrofielen zijn verantwoordelijk voor de afvoer van afvalstoffen, waardoor een infectie wordt voorkomen. Als neutrofielen afsterven, komen er enzymen vrij waardoor het weefsel verder afsterft. Macrofagen vormen een tweede verdedigingslinie tegen infectie. Ook zij scheiden ze enzymen af om het dode weefsel rondom de wond af te breken. Macrofagen scheiden ook verschillende cytokinen en groeifactoren af die een belangrijke rol spelen in de volgende fase van de wondgenezing. De lymfocyten (T-cellen, B-cellen en natural killer cells) spelen een cruciale rol bij het herkennen en afvoeren van afval via het lymfesysteem.
3. Proliferatie
Dag 4-21
Functie: vullen van defect, huidfunctie herstellen, sluiting van de wond door vormen collageen en rijping en herstel van bloedvaten
Tijdens de proliferatiefase, die de inflammatiefase gewoonlijk overlapt, wordt het dekweefsel (epitheel) aangemaakt. Fibroblasten en een laag cellen die aan de binnenkant van de bloedvaten ligt (endotheel) zijn de belangrijkste cellen die een rol spelen bij het herstel van de tweede huidlaag (dermis), ze dragen bij aan de groei van nieuwe bloedvaten (angiogenese) en de aanmaak van collageen en vochtig, helder rood en korrelig weefsel (granulatieweefsel) in de wond. In het wondbed wordt intussen door fibroblasten o.a. collageen aangemaakt, wat een belangrijke rol speelt bij de vorming van een bindweefselweb dat de wond provisorisch sluit. In deze fase ontstaat littekenweefsel. Wanneer de fibroblast-cellen een frame van collageen hebben gevormd, en het verdere herstel van de dermis plaats vindt, start de volgende fase van het wondherstel.
4. Hermodelleringsfase
Dag 21 – 2 jaar
Functie: ontwikkelen van rekbaarheid van de huid door vormen van collageen en rijping en herstel van bloedvaten
Tijdens deze hermodelleringsfase vindt de verdere aanmaak van collageenweefsel plaats, waardoor de rekbaarheid van het weefsel toeneemt. Deze fase kan wel tot twee jaar duren. In deze fase rijpt een litteken.
Geraadpleegde bron:
NTVW3-2016 (Waarom genezen sommige wonden niet?) Auteur: Dr Michael Stacey, is Surgeon in Chief, Hamilton, Canada
En nu?
Natuurlijk kun je amper iets doen om een blessure of wond te voorkomen. Dat betekent niet dat je nu lekker achterover kunt gaan zitten. Je kunt je lichaam immers wel voorbereiden op een zo spoedig mogelijk herstel van een mogelijk aanstaande verwonding. In leeftijd zul je niet jonger kunnen worden, maar je kunt je lichaamscellen helpen zo vitaal mogelijk te blijven. Zelfs te verjongen! En alles wat je van binnenuit kunt helpen om goed te genezen, heeft de voorkeur boven zaken die je op een wond smeert of plakt.
- Gebruik dagelijks een zuivere omega-3-supplement met een hoge TOTOX-waarde, dit helpt de structuur van je celwand te verbeteren waardoor voedingsstoffen beter binnen kunnen komen en afvalstoffen beter uitgescheiden worden. Bedenk dat cellen zich continue door celdeling vermeerderen en dat je door nu te werken aan betere kwaliteit cellen, je over een paar maanden ook in basis betere kwaliteit cellen zult delen.
- Drink om je collageenvoorraad goed op peil te houden, dagelijks een flink glas zelfgetrokken bottenbouillon (bone broth) of gebruik dagelijks een goed collageensupplement. Collageen helpt je bindweefsel te verbeteren, dit is niet alleen goed tegen de rimpels, maar zoals je zojuist gelezen hebt, ook cruciaal voor zo goed mogelijk wondherstel en betere littekens.
- Eet en drink zo ‘schoon’ mogelijk; laat alles wat in pakjes, zakjes en potjes komt, in de supermarkt staan. Koop zoveel mogelijk verse -liefst biologische- producten en besteed aandacht en liefde aan het bereiden van je maaltijden.
Wil je naar aanleiding van wat ik geschreven heb, met me van gedachten wisselen, heb je wat te vragen of het je een suggestie voor een volgend onderwerp? Mail me gerust of plan een belafspraak.
Wil je meer weten over de keuzes die je hebt om niet je ziekte maar je gezondheid te onderzoeken en daarmee de regie over je eigen lichaam weer in eigen handen te nemen? Ik neem jou – en jouw gezondheid – serieus! Zonder bangmakerij. Met eerlijke informatie over waar je mee te maken hebt. En zónder onnodig veel extra of duur onderzoek/behandeling omdat het tóch wel door de verzekering betaald wordt!
Mail of app me via mijn website of plan een vrijblijvende belafspraak in.
Wil je ook elke zondagochtend een inspiratiemail?
In mijn praktijk in Zaltbommel kun je terecht voor leefstijlcoaching, lymfe- en littekenbehandeling en thermografische onderzoeken. Je kunt ook in weekends, op feestdagen en in avonden bij me terecht.
Voor thermografisch (borst)onderzoek kom ik ook op locatie bij praktijkhouders elders in Nederland en België.
Kijk in mijn agenda op deze pagina waar ik binnenkort kom. of neem contact met mij op via de whatsappknop op deze pagina.
Marielle van Tienen
Specialist Vrouwen- en Borstgezondheid, Therapeut Manuele Lymfedrainage, Lichaamsthermograaf bij Happy Healthcare
Biedt Manuele Lymfedrainage en Littekentherapie, Lichaamsthermografie, hulp bij hormoon- en voedingsproblemen en (leefstijl)advies om je (borst)gezondheid te optimaliseren.
