Hoewel alle vitamines erg belangrijk zijn voor uiteenlopende functies van het lichaam, wijd ik dit blog toch nog even aan een vaak vergeten vitamine: Vitamine K2. Over de hele groep vitamine K, was tot voor kort nog vrij weinig bekend. Vitamine K werd in het verleden eigenlijk alleen maar in verband gebracht met bloedstolling en trombose. Maar door intensief onderzoek komen er steeds meer bewijzen dat de vitamine K2 veel meer belangrijke functies heeft in het lichaam.
De voordelen van vitamine K2
Recente wetenschappelijke onderzoeken bieden verrassende resultaten wat Vitamine K2 betreft:
Bloedstolling
Sinds de ontdekking van vitamine K de bekendste werking. Het reguleren van bloedstolling, belangrijk is bij een verwonding het bloeden te stoppen. Gebeurt dit te traag, dan verlies je teveel bloed. Gebeurt dit te snel, dan krijg je last van bloedstolsels in je aderen. Vitamine K zorgt er dus voor dat dit niet te snel gaat, maar ook zeker niet te langzaam. Vitamine K is niet de enige stof die hier verantwoordelijk voor is, maar vervult wel een sleutelfunctie in dit proces.
Voor moeder én kind
Tijdens de zwangerschap, en vooral vlak voor de bevalling, verandert veel in het moederlichaam. Eén daarvan is zorgen voor een minimaal bloedverlies tijdens de bevalling. Een verhoogde activiteit van bloedstollingselementen dus. Maar dit houdt ook een risico in: Met veel actieve bloedstollingscomponenten bestaat er ook een verhoogd gevaar voor trombose. Vitamine K helpt om dit wankele evenwicht, zeker tijdens de zwangerschap, te reguleren.
Ook is vitamine K belangrijk voor het pas geboren kind. Dit is mede door het feit dat Vitamine K niet doorgegeven kan worden via de navelstreng. Pasgeboren baby’s krijgen in de eerste maanden daarom vaak vitamine K om (hersen)bloedingen te voorkomen.
Gezonde groei van de botten
Vitamine K, en speciaal vitamine K2 (menaquinone-7), zijn belangrijk voor opgroeiende kinderen vanwege de ontwikkeling van de botten. Vitamine K2 zorgt hiervoor op een indirecte manier, want voor de botaanmaak is het noodzakelijk dat de calcium zich gaat binden met Osteocalcine (een calciumbinenden eiwit). En alleen vitamine K2 kan deze verbinding realiseren. Uit een onderzoek van het UMC in Utrecht is gebleken dat een structurele inname van 45 mcg vitamine K2 een hele belangrijke bijdrage levert in de botontwikkeling. Niet alleen voor kinderen in de groei, maar ook voor volwassenen.
Osteoporose
Botontkalking, zoals osteoperose ook genoemd wordt, is een aandoening die meer en meer voorkomt, vooral op latere leeftijd. Weinig mensen (ook artsen) weten dat je dit kunt vermijden, of in ieder geval kunt uitstellen. Daar moet je dan wel op jongere leeftijd mee beginnen. Dit is niet altijd gemakkelijk. Natuurlijke preventie van osteoporose is goeddeels gebaseerd op een gezonde en uitgebalanceerde voeding (voldoende groente en fruit). Alleen heeft groente en fruit niet meer de voedingswaarde die het ooit had. Dit komt door een verarming van de bodem, nieuwe teelt-technieken en in sommige gevallen de bestraling van het voedsel. Hier wijd ik nog eens een ander blog aan.
Goed, van jongs af aan zorgen voor sterke botten door voldoende aanwas van nieuw botweefsel. Daarvoor is calcium van groot belang, dus eet en drink je je melkproducten of je slikt extre vitamine D3. Alleen heb je vitamine K2 daar bij nodig om te zorgen dat het calcium op de juiste plekken in het lichaam aankomt, en dat het calcium zich kan gaan binden met de Osteocalcine.
Flexibele hart- en bloedvaten
Vitamine K2 heeft ook een indirect voordeel. Sommige mensen krijgen genoeg, of misschien zelfs door medicatie (bijvoorbeeld cheolecalciferol) wel teveel, calcium binnen, zonder dat ze de voedingsstoffen gebruiken die zorgen voor de daadwerkelijke verwerking van calcium. Het teveel aan calcium zorgt voor problemen; zoals bijvoorbeeld nierstenen of vaatstijfheid (atheriosclerose). Vernauwing en verharding van de bloedvaten is de oorzaak van veel hart- en vaatziektes.
Uit een recent onderzoek is niet alleen gebleken dat voldoende vitamine K2 zorgt voor een juiste verwerking en transport van het calcium, wég uit de (slag)aderen, maar vitamine K2 zorgt ook voor het schoonmaken van de bloedvaten. Vitamine K2 voorkomt niet alleen afzetting van calcium in de bloedvaten, maar draait het ook terug. Een hele proces wat na een paar weken al merkbaar en meetbaar is. Dit laatste is een recente ontdekking, en moet nog verder onderzocht worden. Maar deze eerste resultaten zijn beslist hoopgevend.
Prostaatkanker
Eén van de meest recente resultaten uit medisch onderzoek is een hele opmerkelijke: Voldoende vitamine K2 verlaagt de kans op prostaatkanker met maar liefst 35%. Ook herstelt itamine K2 het beschadigde DNA in de mitochondriën, een preventie voor allerlei soorten kanker. Ook deze resultaten zijn van recente onderzoeken en moeten allemaal nog een keer gecheckt worden voordat de medische wetenschap dit inderdaad voor waar aanneemt. Maar ook deze resultaten zijn zeer hoopgevend.
Zijn er nadelen en/of bijwerkingen?
Vooralsnog zijn er geen bijwerkingen van een overdosis vitamine K2 bekend. Dat wil niet zeggen dat er geen bijwerkingen zijn. De meeste onderzoeken naar de werking van vitamine K2 zijn erg recent, en daarmee zijn ook de bijwerkingen en eventuele nadelen nog niet voldoende onderzocht. Door sommige wetenschappers wordt wel aangenomen dat een overdosis vitamine K2, in combinatie met een antistollingsmiddel zoals een eenvoudige aspirine, geen verstandige keuze is. Maar een normale dosis vitamine K2 van 45 mcg (= 1 capsule) zal geen probleem geven.
Voor de duidelijkheid: mensen die een overmatige bloedstolling hebben en die een overdosis vitamine K2 nemen, hebben wel een verhoogde kans op trombose.
Vitamine K2 in ons voedsel
Helaas is de hoeveelheid van vitamine K2 in ons dagelijks voedsel niet voldoende. Natuurlijk zijn er voedingswaren waar vitamine K2 in zit, maar dat zijn exotische gerechten of gerechten die beslist niet op ieders dagelijks menu staat. En ook al zou je dit dagelijks eten, dan is het nog niet voldoende.
Van onderstaand lijstje van voedingsmiddelen met een relatief hoge waarde vitamine K2, is Natto (Traditioneel Japanse maaltijd, gemaakt van gefermenteerde sojabonen) de onbetwiste winnaar. Het is met name het fermentatieproces wat verantwoordelijk is voor de relatief hoge concentratie vitamine K2.
- Natto
- Harde kaassoorten
- Zachte kaassoorten
- Eigeel
- Boter
- Kippenlevertjes
- Salami
- Kippenborst
- Orgaanvlees
Vitamine K2 als voedingssupplement?
Vitamine K2 is dus een belangrijke voedingsstof maar niet meer voldoende aanwezig in onze natuurlijke voeding. Gelukkig is het wel in supplementvorm. Een algemeen advies is voor een volwassene om dagelijks 75mcg vitamine K2 te nemen (kinderen 35mcg). Omdat veel mensen vooralsnog teveel calcium in hun bloed/lichaam hebben, wat zijn weg nog moet vinden naar botweefsel, is het verstandig éérst te laten meten wat de behoefte is. Mijn ervaring is dat veel van mijn cliënten behoefte hebben aan 200mcg of meer, voordat hun vaatstijfheid weer binnen de wenselijke normen komt.
Ik kan je helpen met vaatstijfheid en bloedtesten om te zien of -en hoeveel- behoefte je hebt aan een vitamine K2 supplement. Neem daarvoor contact met me op.
Tot slot
Hoewel de resultaten van alle onderzoeken naar vitamine K2 erg hoopgevend zijn, moet er nog veel onderzoek verricht worden om alles te bevestigen. In met name Japanse studies zijn zonder nadelige bijwerkingen hoge doseringen per dag gebruikt. Als je medicatie (met name antistollingsmedicatie) gebruikt, doe je er goed aan vitamine K2 uitsluitend in overleg met je arts te gebruiken.
Wil je meer voeding- en leefstijladvies? Meld je hieronder dan aan voor mijn zondagochtend-inspiratiemail.
Marielle van Tienen
Specialist Vrouwen- en Borstgezondheid, Therapeut Manuele Lymfedrainage, Lichaamsthermograaf bij Happy Healthcare
Biedt Manuele Lymfedrainagetherapie, Thermografie en (leefstijl)advies om je (borst)gezondheid te optimaliseren en biedt hulp bij hormoon- en voedingsproblemen.