De relatie tussen Dicht Borstklierweefsel en Borstkanker. Wat elke vrouw moet weten
Weet jij wat zeer dicht borstklierweefsel inhoudt en waarom het zo belangrijk is om te weten of je dat hebt?
Volgens KWF Kankerbestrijding kregen in 2023 zo’n 18 duizend vrouwen te horen dat ze deze ziekte hebben.
In Nederland krijgt ongeveer één op de zeven vrouwen in haar leven borstkanker. Ongeveer acht procent van de vrouwen tussen de 50 en 75 jaar die meedoen aan het bevolkingsonderzoek borstkanker heeft (zeer) dicht borstklierweefsel. Dat zijn ongeveer 80 duizend vrouwen per jaar.
Deze vrouwen hebben een twee keer hogere kans op borstkanker dan vrouwen met een gemiddelde luchtdichtheid. Uit een artikel in de Volkskrant uit 2019 bleek dat als zij bij het bevolkingsonderzoek een aanvullend MRI-onderzoek krijgen, er jaarlijks honderden gevallen van borstkanker eerder opgespoord kunnen worden. De discussie hierover is recent weer aangewakkerd, na berichtgeving in dezelfde krant. Wat is dicht borstklierweefsel?
Borsten bestaan uit klieren en vetweefsel, de verhouding verschilt per vrouw. Het is voor een deel erfelijk bepaald hoeveel klieren je per borst hebt en hoe dicht het klierweefsel is. Heb je dicht borstklierweefsel, dan hebben je borsten meer klieren en minder vet. Ook hormonen en je leeftijd zijn van invloed op de dichtheid. Voor de overgang hebben de meeste vrouwen dicht klierweefsel.
Zodra je ouder wordt, wordt het klierweefsel minder dicht. Dat gebeurt ook als je zwaarder wordt. De hoeveelheid vetweefsel in je borst neemt dan toe. Vrouwen na de overgang met zeer dicht klierweefsel hebben een grotere kans op borstkanker. Aan borsten kun je van buiten niet zien of voelen hoe compact het borstweefsel is.
Op de röntgenfoto die bij het bevolkingsonderzoek wordt gemaakt is het wel te zien. Je weet het dus pas als je een mammografie hebt gehad én de radioloog de uitslag met je heeft gedeeld. In het verslag van de radioloog staat namelijk gewoon onder welk type borstdichtheid jouw borsten vallen; type A, B, C of D.
- Type A: bestaat bijna volledig uit vet
- Type B: matig dicht borstklierweefsel
- Type C: dicht borstklierweefsel
- Type D: zeer dicht borstklierweefsel
Type A en B is waar de borstmassa meer uit vet bestaat en de kans om kanker te krijgen het laagst is. Type C en D bevat meer borstklierweefsel dan vetweefsel.
Bij C is de overlijdenskans 2 keer zo groot.
Bij D is de overlijdenskans 4 keer zo groot.
Door bepaling van 1, 2, 3 of 4 op vroegere leeftijd kan men met maatwerk preventie toepassen wat op den duur financieel en emotioneel veel beter is.
Dicht borstklierweefsel op de mammografie
Bij vrouwen met zeer dicht borstklierweefsel zijn afwijkingen, zoals tumoren, met een mammogram minder goed te zien. Dat komt doordat vetweefsel op een röntgenfoto zwart over komt en zowel het klierweefsel als het tumorweefsel wit. Bij vrouwen met vooral vetweefsel is een tumor dus goed zichtbaar. Maar bij vrouwen met veel klierweefsel is het niet of veel minder goed te zien. Hierdoor worden tumoren vaker gemist dan bij anderen met een gemiddelde borstdichtheid. En krijgen deze vrouwen (onterecht) de uitslag: ‘Er zijn geen aanwijzingen voor borstkanker’.
Volgens het RIVM wordt al langere tijd gekeken hoe het bevolkingsonderzoek borstkanker voor deze groep vrouwen verbeterd kan worden. Daar wordt veel wetenschappelijk onderzoek naar gedaan, zoals de DENSE-studie. Hierin werd over een periode van 10 jaar de waarde van aanvullende screening met MRI voor vrouwen met zeer dicht borstweefsel (dense-borsten) onderzocht. De conclusie is dat met aanvullende MRI inderdaad minder vaak borstkanker werd gemist. Na advies van de Gezondheidsraad en het besluit van VWS, komt er een vervolg van deze studie: de DENSE-2-studie. Voor deze studie wordt binnen het bevolkingsonderzoek borstkanker de waarde van twee nieuwe technieken onderzocht voor vrouwen met zeer dicht borstweefsel: een contrast-mammogram (CEM) en een verkort MRI-onderzoek. Bij een contrast-mammogram krijg je vlak voor het maken van de mammografie contrastvloeistof via een infuus toegediend. Dit middel zorgt ervoor dat afwijkingen op de mammogram beter te zien zijn. Alsof je een lamp aanzet in een donkere kamer. Een verkort MRI-onderzoek – ook wel MR-STAT – is een kortdurende MRI-scan van vijf minuten die gebruikmaakt van een nieuw computeralgoritme, in plaats van de ‘oude’ scan in de huidige DENSE-studie die ongeveer 20 minuten duurt. De verwachting is dat de DENSE-2-studie eind 2024 zal starten. Deelname aan deze studie is alleen mogelijk als je hiervoor een uitnodiging ontvangt van Bevolkingsonderzoek Nederland.
Doe onderzoek
Het is voor iedereen belangrijk om geregeld een borstonderzoek te ondergaan, ongeacht welk type borstklierweefsel je hebt. Hiermee kan een borstaandoening namelijk (zeer) vroegtijdig ontdekt worden. Je hoeft ook niet op zoek te gaan naar tumoren, je kunt ook voor een onderzoek kiezen dat al signaleert als je een verstoring in je lymfesysteem (een immuunreactie) hebt.
Vandaag de dag krijgen vrouwen bij het bevolkingsonderzoek nog steeds niet te horen krijgen wat de dichtheid van hun borstklierweefsel is. Pas als ze er naar vragen wordt mondjesmaat (door sommige radiologen) die informatie gegeven. Borstkankervereniging Nederland is een petitie gestart omdat ze vinden dat vrouwen met zeer dicht borstklierweefsel hierover standaard geïnformeerd moeten worden. Ook moet hen worden aangeboden om aanvullend onderzoek te laten doen. Je kunt deze petitie hier steunen.
Tegen de wens in van de Tweede Kamer besloot (medicus) minister Kuijpers tijdens zijn regeerperiode dat vrouwen geen MRI werd aangeboden als bleek dat ze dicht borstklierweefsel hadden. De Gezondheidsraad had geadviseerd om MRI niet toe te voegen, omdat er mogelijk goedkopere alternatieven zouden komen. Daarop negeerde Kuipers de aan hem gepresenteerde Dense-studie (een studie die een periode van 10 jaar bestrijkt. De kosten was niet het punt. Wel het aantal MRI scanners in het land. Maar daarvan heeft Minister Kuijpers alleen de ziekenhuizen geteld en die bij de privaat klinieken niet meegeteld. De onderzoekers werd ‘aangeraden’ (opzij geschoven) om met het Dense rapport verder te gaan. De Vereniging van Radiologen kwam op 3 oktober met een verklaring dat zij niet geadviseerd had om niet de MRI te gebruiken bij de bepaling van borstkanker.
